Hoe ontstaat elleboogdysplasie?
Elleboogdysplasie (ED) is een overkoepelende term voor vier veelvoorkomende elleboogaandoeningen bij honden: LPCM, LPA, OCD en incongruentie. Een aandoening die vaak voorkomt maar officieel niet onder ED valt, is Flexor enthesiopathologie. Dit geldt ook voor de aandoening Mediaal compartiment syndroom.
ED is een erfelijke aandoening.
De elleboog fungeert als scharniergewricht in de voorpoten, gelegen tussen het opperarmbeen in de bovenarm en het spaakbeen en de ellepijp in de onderarm. Om dit gewricht te verstevigen, is de ellepijp extra lang en heeft het enkele uitstulpingen die scharnieren met het opperarmbeen.
Hoewel deze uitstekende botfragmenten het gewricht sterk maken, maken ze het ook complex. Zelfs kleine afwijkingen in de groei van jouw hond kunnen aanzienlijke gevolgen hebben.
Wat zijn de symptomen van elleboogdysplasie bij jouw hond?
Elleboogdysplasie is erfelijk. Vooral snelgroeiende rassen kunnen er last van hebben. De groeisnelheid, voedingssamenstelling en beweging beïnvloeden in grote mate in hoeverre een hond met erfelijke aanleg voor ED daadwerkelijk elleboogdysplasie ontwikkelt.
Honden kunnen al klachten vertonen als ze vijf tot zes maanden oud zijn.
Symptomen waar een hond met elleboogdysplasie last van kan hebben, zijn niet altijd gemakkelijk te herkennen.
Omdat deze klachten al op zo'n jonge leeftijd kunnen voorkomen, worden ze soms onterecht toegeschreven aan groeipijnen.
Wanneer is ED-onderzoek bij jouw hond nodig?
Als jouw hond kreupel is aan één of beide voorpoten, kan een dierenarts in veel gevallen vaststellen of de klachten worden veroorzaakt door een probleem in het ellebooggewricht.
In sommige gevallen is dat niet direct duidelijk, en zal de dierenarts je doorverwijzen naar een orthopedisch specialist.
Elleboogdysplasie veroorzaakt pijn en een snel toenemende gewrichtsslijtage bij jouw hond. Een snelle diagnose en behandeling zijn daarom van groot belang.
Officiële beoordeling fokdieren op ED
Wil je een nestje honden fokken? Voor een aantal rassen is het verplicht om ED-onderzoek te laten uitvoeren bij je dierenarts. Dit geldt voor onder andere:
- Labrador Retriever
- Golden Retriever
- Chesapeake Bay Retriever
- Rottweiler
- Berner Sennenhond
- Duitse Herdershond
- Bordeaux Dog
Expert in ED-onderzoek
In de AniCura klinieken wordt gebruik gemaakt van hoogwaardige digitale röntgenologie. Zoek je een dierenarts met veel ervaring in ED-onderzoek? Neem contact op met de kliniek bij jou in de buurt.
Hoe wordt onderzoek gedaan naar elleboogdysplasie bij je hond?
Voor honden met klachten van kreupelheid zal de dierenarts een lichamelijk onderzoek van de hele hond uitvoeren. Bij een vermoeden van elleboogproblemen zullen in eerste instantie röntgenfoto's gemaakt worden van beide ellebogen.
CT-scan
Vaak is het nodig om (als aanvulling op de röntgenfoto) een CT-scan te maken. Dit is bijvoorbeeld nodig als er bij het lichamelijk onderzoek afwijkingen gevonden zijn, maar bij het röntgenonderzoek geen duidelijke oorzaak gevonden wordt. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat een CT-scan zeer nauwkeurig is in het vaststellen of uitsluiten van elleboogdysplasie.
Officieel ED-onderzoek bij fokdieren
Voor het officiële onderzoek van fokdieren op ED worden röntgenfoto's van hoge kwaliteit gemaakt en ingezonden naar een beoordelingscommissie.
Waarin verschillen de vier vormen van elleboogdysplasie bij honden?
OCD
OCD (osteochondrose dissecans) is een erfelijke kraakbeenziekte die bij meerdere rassen kan voorkomen. Door een stoornis in de groei, ontstaat er een stukje gewrichtskraakbeen dat niet dezelfde eigenschappen heeft als de rest.
Dit resulteert in een slechte verbinding met het onderliggende bot en kan zelfs leiden tot de vorming van een losse flap, wat artrose veroorzaakt.
LPCM
Bij een LPCM (los processus coronoideus medialis) is een klein deel van de ellepijp aan de binnenkant van het gewricht losgeraakt. Dit veroorzaakt irritatie en pijn in het gewricht.
LPCM komt vaak voor bij Berner Sennenhonden, Labrador Retrievers, Golden Retrievers, Duitse Herders en Rottweilers.
LPA
Als je hond last heeft van een LPA (los processus anconeus), is de uitstulping van de ellepijp die met het opperarmbeen scharniert afgebroken. Het processus anconeus ontstaat uit een stukje kraakbeen en groeit in de eerste vijf maanden van een hondenleven uit tot bot, om zo voor een stevige verbinding in het gewricht te zorgen.
Door een groeistoornis of beschadiging (bijvoorbeeld na een aanrijding) kan de uitstulping afbreken. Bij de Duitse Herder, Duitse dog en Basset komt LPA relatief vaak voor.
Incongruentie
Bij incongruentie groeien de ellepijp en het spaakbeen niet even snel, waardoor er een stapje ontstaat tussen de ellepijp en het spaakbeen. Hierdoor kan het gewricht niet goed scharnieren, wat pijn kan veroorzaken bij het bewegen van de elleboog.
De pijn die dat veroorzaakt, kan voor je hond al een reden zijn om mank te lopen, maar door de incongruentie kunnen ook andere elleboogaandoeningen zoals een LPCM tot uiting komen. Zowel het spaakbeen als de ellepijp kan te kort zijn.
Het verschil in groeisnelheid kan worden veroorzaakt doordat de groeischijf beschadigd is geraakt (bijvoorbeeld na een aanrijding), maar vaker is erfelijke aanleg de boosdoener.
Vooral snelgroeiende pups van grote hondenrassen hebben er last van. Berner Sennenhonden, Duitse herders en Retrievers hebben bijvoorbeeld een aantoonbare aanleg voor een te kort spaakbeen.
Mediaal compartiment syndroom
Mediaal compartiment syndroom is een erfelijke afwijking aan de elleboog van de hond waarbij het kraakbeen aan de binnenkant (mediaal) van het ellebooggewricht helemaal verdwenen is. Hierdoor glijden het opperarmbeen en de ellepijp niet goed meer over elkaar, wat resulteert in bot-op-bot contact.
Het gevolg is een voortdurende irritatie van het gewricht, wat leidt tot een chronische ontsteking, pijn en artrose. Vaak ontstaat dit door het feit dat het ellebooggewricht niet goed in elkaar past, wat we incongruentie noemen. Niet in alle gevallen is de oorzaak hiervan even duidelijk.
Het mediaal compartiment syndroom kan worden vermoed op een röntgenfoto of na het maken van een CT-scan. Via een kijkoperatie in het gewricht (artroscopie) kan de afwijking definitief worden vastgesteld. Een mogelijke behandeling is de PAUL-operatie bij de hond.
Flexor enthesiopathologie
Bij de Flexor enthesiopathologie is er sprake van een ontsteking aan de buigpezen aan de binnenkant van de elleboog. Een vergelijkbaar probleem komt bij de mens voor in de strekpezen aan de buitenkant van de elleboog, de zogenaamde tenniselleboog.
Het is nog niet helemaal duidelijk waardoor de ontsteking veroorzaakt wordt. Het vermoeden is dat dit komt door het anders belasten of overbelasten van de poot. De ontsteking wordt vaak gezien in combinatie met bijvoorbeeld LPCM.
Na afloop van het ED-onderzoek
De dierenarts bekijkt of er op de röntgenfoto’s iets afwijkends te zien is en zo ja, welke vorm van elleboogdysplasie de pijn en kreupelheid bij je hond veroorzaakt.
De dierenarts bespreekt de eventuele vervolgstappen met je en stelt een plan op voor de behandeling en revalidatie. Zoals eerder vermeld is vaak een CT-scan nodig om alles perfect in beeld te krijgen.
Moet je hond worden geopereerd? Lees ook: elleboogoperatie
Wat zijn de voordelen en nadelen van ED-onderzoek bij je hond?
Als je hond mank loopt, is dat voor jou waarschijnlijk al genoeg reden om te laten onderzoeken hoe dat kan. Want dat je hond pijn heeft, is natuurlijk geen prettige gedachte.
Door ED-onderzoek te laten uitvoeren, kom je erachter welke aandoening de pijn precies veroorzaakt, zodat de klachten gericht kunnen worden behandeld. Zo help je je hond van de pijn af en voorkom je dat de klachten op den duur voor slijtage van het ellebooggewricht zorgen.
Het maken van röntgenfoto’s veroorzaakt meestal geen (extra) pijn bij je hond. Omdat honden voor het maken van röntgenfoto’s even stil moeten liggen, kan het in sommige gevallen wel nodig zijn dat je hond een roesje krijgt.
Elleboogdysplasie voorkomen
Elleboogdysplasie voorkomen begint al bij het kiezen van een pup geboren uit ouders die gecontroleerd én vrij zijn bevonden op elleboogdysplasie.
Daarnaast is gedoseerde beweging van zeer groot belang. Zo is dagelijks dezelfde beweging beter dan één dag per week veel lopen en de andere dagen heel weinig.
Ook de duur van de wandeling moet aangepast worden aan de leeftijd van de hond.
Voeding
Voeding is een belangrijke factor en bepaalt in belangrijke mate of en in welke mate een erfelijke aanleg zoals ED tot uiting komt. Andere factoren die meespelen zijn groeisnelheid, (over)gewicht en beweging.
Onze dierenartsen en paraveterinairen adviseren je graag over de juiste voersamenstelling en de gewenste groeisnelheid van je hond. Dit is van groot belang in het 1e levensjaar van je hond. Met goede voeding kunnen skeletafwijkingen zoals ED zoveel als mogelijk voorkomen worden.
De kosten van ED-onderzoek
Het aantal röntgenfoto’s dat moet worden gemaakt, is van invloed op de prijs van het onderzoek naar elleboogdysplasie. Ook als het nodig is om een CT-scan te maken of je hond onder narcose te brengen, zijn daar kosten aan verbonden.
Neem contact met ons op als je meer wilt weten over onderzoek naar elleboogdysplasie en de kosten die je kunt verwachten.